Τέσσερις λανθασμένες τακτικές κατά την συγκομιδή ελιάς

Αν και η Ελλάδα έχει μια μακρά παράδοση στην καλλιέργεια της ελιάς, συχνά οι παραγωγοί ακολουθούν λάθος τεχνικές

Λανθασμένες τεχνικές, παίρνοντας υπόψη «μύθους» που διατηρούνται στο πέρασμα των χρόνων από στόμα σε στόμα, ακολουθούν ελαιοπαραγωγοί (κυρίως ετεροεπαγγελματίες) κατά την συγκομιδή της ελιάς.

Τα λάθη αυτά μπορούν να επηρεάσουν τόσο την ποιότητα του ελαιόκαρπου όσο και την υγεία και παραγωγικότητα των ελαιόδεντρων την ερχόμενη χρονιά.

Ας δούμε μερικές λανθασμένες πρακτικές που πρέπει οι παραγωγοί να αποφύγουν:

1ο Λάθος

Καρατόμηση των φορτωμένων με ελιές κλάδων, έτσι ώστε να περαστεί απευθείας από το μηχάνημα συλλογής που βρίσκεται στο έδαφος, το οποίο ξεχωρίζει ελιές από φύλλα και σπασμένους βλαστούς. 

Αυτή η τεχνική είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να κάνει κάποιος στο δέντρο της ελιάς. Το δέντρο, όταν τραυματιστεί ή αποκοπεί ένα τμήμα του, ξεκινά άμεσα τη διαδικασία αποκατάστασής του.

Χρειάζεται υπομονή έτσι ώστε να κατέβει ο καρπός από ένα υπερφορτωμένο κλαρί, και η καρατόμησή του για να πάρουμε τον καρπό δεν είναι η λύση, καθώς αφαιρούμε πολύτιμους φυτικούς ιστούς και δημιουργούμε μακροπρόθεσμα προβλήματα στη φυσιολογία του δέντρου.

2ο Λάθος

Η αντίληψη: «Όσο παραμένει ο καρπός πάνω στο δέντρο αυξάνεται η ελαιοπεριεκτικότητά του».

Ακούμε συχνά αρκετούς παραγωγούς να λένε ότι συγκομιδή πρέπει να γίνεται «όσο αργότερα τόσο το καλύτερο». Η συγκομιδή αργότερα από το φυσιολογικό σε καμία περίπτωση δεν αυξάνει την ποσότητα του ελαιόλαδου, ενώ στην πραγματικότητα έχει άμεσες επιπτώσεις στην ποιότητα.

Μάλιστα με τις χαμηλότερες θερμοκρασίες και ηλιοφάνεια του φθινοπώρου και του χειμώνα, η περιεκτικότητα των καρπών σε λάδι πιάνει από νωρίς «ταβάνι» και σταματάει να αυξάνεται από ένα σημείο και έπειτα, ενώ στην συνέχεια ο καρπός αρχίζει να χάνει υγρασία.

Η καθυστέρηση λοιπόν αυτή, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της συγκέντρωσης ουσιών υψίστης σημασίας όπως οι αλδεϋδικές και οι φαινολικές ενώσεις, που συγκαταλέγονται στα κριτήρια ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος. 

Η μείωση αυτή έχει άμεση επίπτωση τόσο στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιόλαδου, όσο και στη διατροφική του αξία. 

Οι αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα συμπεριλαμβάνουν και την αύξηση των επιπέδων οξύτητας του ελαιόλαδου.

Επίσης, η επί μακρόν παραμονή των καρπών στο δέντρο αναμένεται να μειώσει και την ανθοφορία της επόμενης χρονιάς.

3ο Λάθος

Συλλογή των καρπών σε πλαστικά ή γιούτινα σακιά

Τα σακιά, πλαστικά ή γιούτινα αποτελούσαν (και αποτελούν ακόμα) τον πιο διαδεδομένο και ευρέως χρησιμοποιούμενο τρόπο συλλογής του ελαιόκαρπου από το χωράφι, ώστε να οδηγηθεί στο ελαιοτριβείο.

Τα σακιά, ιδίως τα πλαστικά, εμποδίζουν τον αερισμό του καρπού και οδηγούν στην αύξηση της θερμοκρασίας των καρπών που μεταφέρονται μέσα σε αυτά. Παράλληλα, λόγω του μεγέθους τους και της αποθήκευσής τους προκαλείται συμπίεση του καρπού, οδηγώντας σε τραυματισμούς της ελιάς και απώλειες.

4ο Λάθος

Μεσολαβεί αρκετός χρόνος από τη συγκομιδή των καρπών έως τη μεταφορά στο ελαιοτριβείο και τη ελαιοποίηση.

Με το μάζεμα των καρπών, ξεκινάει να μετράει αντίστροφα ο χρόνος για τον παραγωγό.

Αν μεσολαβήσει (μεγάλο) χρονικό διάστημα από τη συγκομιδή ως την ελαιοποίηση, ξεκινούν οι μικροβιακές ζυμώσεις, και υπάρχει κίνδυνος για ανάπτυξη μυκήτων, αύξηση της οξύτητας, μείωση των φαινολών και υποβάθμιση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του καρπού.

Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα ακόμα και μια αρκετά ανθεκτική ποικιλία στους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς όπως η Κορωνέικη, είναι εμφανές ότι όσο αυξάνεται η θερμοκρασία και ο χρόνος αποθήκευσης του καρπού, αυξάνεται και η οξύτητα, ενώ μειώνονται δραματικά οι πολυφαινόλες που περιέχει.